Hoe begin ik eraan?
De transitie naar een circulaire economie betekent dat we de ambities en uitvoering van bouwprojecten anders moeten invullen. Het inkoop- en aanbestedingsproces nemen daarbij een belangrijke plaats in. Ze zorgen ervoor dat een andere aanpak nodig is om succesvol een gebouw of verbouwing te kunnen realiseren. We moeten immers vooruitkijken naar mogelijke toekomstige ontwikkelingen en aanpassingen voor gebouwen. Daarnaast moeten we ook onderzoeken waartoe de markt reeds in staat is.
Om die reden hebben we een framework ontwikkeld waarmee je alle afwegingen en fases die van belang zijn bij het aanbesteden van een circulair en biobased bouwproject in kaart kan brengen. Het biedt een praktisch overzicht van de te nemen stappen en de belangrijkste overwegingen, mijlpalen en beslismomenten. Deze verschillende onderdelen vormen samen de perfecte aanzet tot een succesvolle aanbesteding met geïntegreerde circulaire en biobased toepassingen. In de inkoopliteratuur en de beroepspraktijk onderscheidt men doorgaans de volgende fasen: voorbereiding van het inkoopproces - specificeren - selecteren - contracteren - evalueren. Bij het aanbesteden van circulaire biobased bouwprojecten moet we veel ruimer kijken dan wat gangbaar is bij een traditionele aanbesteding. De markt en producten zijn immers volop in ontwikkeling en er is rekening gehouden met toekomstig (her)gebruik van materialen en de aanpasbaarheid van het gebouw.
De figuur toont het procurement framework in zijn verschillende aspecten en fases. In tegenstelling tot het traditionele inkoopproces gaat het hier om een cyclisch proces. We kunnen het dus niet statisch of chronologisch bekijken. De verschillende onderwerpen maken deel uit van de gebruikelijke fases van een bouwproces. Maar in tegenstelling tot het traditionele proces staan die onderwerpen hier echter niet alleen in verbinding met elkaar, ze kunnen ook teruggekoppeld worden. Zo ontstaat er een dynamisch proces. De pijlen geven aan dat er binnen elke fase zowel gereflecteerd moet worden op de geformuleerde ambities als vooruit moet worden gedacht om risico’s te voorkomen en kansen te benutten in de daaropvolgende fase(s).
De middelste vier grotere cirkels komen overeen met de (klassieke) bouwfasen. Het proces start bij het initiatief en gaat normaliter door tot en met het einde van de gebruiksfase of de einde levensduur van een bouwproject. Het model omvat de gehele levenscyclus van een gebouw, waarbij we uitgaan van het principe dat er geen einde van de levensduur is. Binnen de circulaire economie zetten we namelijk in op maximaal behoud en zo hoogwaardig mogelijk hergebruik. Aan de linker- en rechterzijde van het model laten we in bollen zien welke onderwerpen je tijdens het proces kan afwegen, om je ambities succesvol in praktijk te brengen. De kleuren van de bollen komen overeen met de fasen waarin je, conform het procurement framework, extra aandacht moet besteden aan het betreffende onderwerp. Als het onderwerp in een bol met een bepaalde kleur verder uitgevoerd (of ingevuld) wordt in een andere bouwfase, dan heeft de omtrek van de bol de kleur gekregen van die volgende fase. Hiermee benadrukken we de sterke link tussen de verschillende fases. Een belangrijk vertrekpunt is om gedegen aandacht te besteden aan de circulaire en biobased ambities voor het bouwproject.
De opzet van het CBCI Procurement Framework is niet alleen geschikt voor particuliere maar ook - en vooral - voor professionele opdrachtgevers. Het geeft professionals stap voor stap inzicht in welke aspecten er van belang zijn en welke beschikbare methodes je kan gebruiken voor de succesvolle aanpak of opzet van een biobased circulair industrieel project.
Welke tools kunnen hierbij helpen
- Bekijk de video voor meer uitleg rond het procurement framework
- White paper "circulaire en biobased ambities in bouwprojecten": Een integrale aanpak van het aanbestedingsproces. Ervaringen van koplopers en living labs voor het inrichten van het inkoop- en aanbestedingsproces om circulaire biobased ambities waar te maken.