Bouwmaterialen in kringlopen brengen en houden
Bouwmaterialen in kringlopen brengen en houden
In een circulaire economie streeft men naar maximaal waardebehoud door producten, materialen, grondstoffen (bij voorkeur in die volgorde) in kringlopen te brengen en te houden. Voor de bouwsector betekent dit concreet dat men ernaar streeft om bij de afbraak van gebouwen de gewonnen materialen maximaal te behouden, hergebruiken of te recycleren en bij de constructie van nieuwe gebouwen of renovaties men tracht gerecupereerde materialen te integreren. Op deze manier wordt de bebouwde omgeving beschouwd als een mijn die telkens opnieuw “ontgonnen” kan worden (vandaar de veel gebruikte term “urban mining”).
De restwaarde van gebouwen wordt vandaag de dag als negatief beschouwd omdat we moeten betalen voor de sloop ervan. In geval van een transitie naar circulair bouwen kunnen de aanwezige bouwelementen echter als waardevol aanzien worden, in functie van hun potentieel voor ontmanteling, remanufacturing, hergebruik of recyclage. Maar bouwmaterialen in kringlopen houden betekent ook de levensduur van gebouwen maximaliseren door een goed onderhoud en aandacht voor afval tijdens de bouwfase.
"Bij het Emergis Living Lab is men erin geslaagd om voor de gevel met gerecupereerde planken te werken."
Bestaande situatie valoriseren
Om afvalstoffen als grondstoffen te kunnen beschouwen en de bebouwde omgeving als een potentiële bron van materialen, is er binnen de bouw- en sloopsector een verandering van aanpak nodig. Wanneer men overweegt om een gebouw te slopen, moet men voldoende tijd, ruimte en mankracht voorzien om de gebouwcomponenten en materialen selectief te ontmantelen. Bovendien moet men vooraf een inventaris maken van de af te breken elementen en materialen.
Kringloopmaterialen integreren
Het sluiten van materiaalkringlopen kan enkel slagen als men bereid is om materialen met een eerder leven, ook opnieuw te integreren in (nieuw)bouwprojecten. Dat kan onder de vorm van hergebruik in de oorspronkelijke vorm voor eenzelfde toepassing, maar men kan ook materialen opknappen (refurbished) of volledig opnieuw samenstellen (remanufactured) zodat ze weer aan het kwaliteitsniveau van een nieuw product beantwoorden.
Om de integratie van gerecupereerde materialen in de toekomst makkelijker te maken, is het dus belangrijk dat we vandaag de nodige voorbereidingen treffen. De informatie over een gebouw en de toegepaste materialen vastleggen en beheren in een gebouwenpaspoort is een strategie om toekomstig hergebruik te faciliteren.
Afvalbeheer en onderhoud
Je kan extra inspanningen doen om materialen in kringlopen te brengen en te houden bij twee specifieke levensfasen van het gebouw: de constructiefase en de gebruiksfase.
- Bij de constructiefase kan je op de werf maatregelen nemen rond afvalbeheer.
- Tijdens de gebruiksfase is het belangrijk om het gebouw en haar onderdelen correct te onderhouden. Enkel zo kan voldoende kwaliteit gegarandeerd worden om materialen een tweede leven te geven.